Arumerweg / Monnikenweg
De kaarten op deze pagina geven het gebied aan de westkant van Achlum weer. Daar waar je vanuit Arum het dorp binnen komt. Vroeger was de weg vanuit Arum de enige weg. Tegenwoordig komt ook de weg vanuit Harlingen hier het dorp binnen (via De Jister). Toen die nog niet bestond was de Ludingaweg de verbinding met Harlingen. Daar loopt nu nog het fietspad over. Op veel landkaarten staat trouwens nog steeds de Ludingaweg als gewone weg vermeld. Ook de weg rond de kerk is pas later gekomen. Alle verkeer ging dus via de dorpsstraat dóór het dorp. De wegen zijn lange tijd onverhard geweest.
Sommige foto’s moet je jaren naar zoeken. Deze zeker niet, er zijn er veel van. Een blik op achlum vanaf de Arumse kant. Dit paard heeft niet geweten dat generaties mensen nog naar hem/haar zouden kijken.
Arumerweg, nu Monnikenweg. Er is nog geen afslag naar Harlingen (de huidige Jister), alleen een zandweg naar rechts die rondom de kerk loopt.
Soms zijn er foto’s die erg op elkaar lijken. Deze foto en de volgende zijn kort na elkaar genomen. Het kleed hangt er in beide gevallen en dezelfde mensen lopen op straat. (foto erik)
Het “Westeinde”. Rechts een ingang naar de grote boerderij naast de kerk die er nu niet meer is. De enige ingang van de boerderij ligt tegenwoordig aan het Jonkerschap (“de Singel”).
Een stukje water rond de monumentale boerderij dat ook nu nog te vinden is (de boerderij staat rechts en is op deze kaart niet te zien). In de boerderij middenin op de kaart heeft een postkantoor gezeten.
Bijna hetzelfde hoekje, maar nu zijn de bomen kaal
Een stukje water rond de monumentale boerderij dat ook nu nog te vinden is (de boerderij staat rechts en is op deze kaart niet te zien). In de boerderij middenin op de kaart heeft een postkantoor gezeten.
Huizen achter de Monnikenweg, naast de zuivelfabriek. De huizen rechts bestaan niet meer, daar zit nu de inrit van de voormalige melkfabriek.
IJsbordje in de tuin van bakker Postma (de bakkerij is zelf niet te zien). Dit was de buitenkerkelijke bakker die in geval van nood ook op zondag nog wel een broodje had. Bakkerij Yntema was gereformeerd en Bakkerij van Dijk hervormd. Zo had elke branche meerdere winkels. Voor de rokende schoorsteen staat het huis van slagerij v.d. Bos. (kaart verstuurd in 1951).
Rechts langs de Monnikenweg nog een sloot. De huizen waren bereikbaar via een steegje aan de achterkant. In de huizen naast de melkfabriek werd door 5 á 6 gezinnen gewoond. Dit gedeelte van Achlum heette ook wel Lyts Kimswerd, zoals er in Kimswerd een stuk Lyts Achlum werd genoemd. (kaart verstuurd in 1937)
De Frico met een fiets voor de deur (foto Pieter)
Hand in hand (foto Erik).
Gestart in 1888: de Verenigde Coöperatieve Stoomzuivelfabriek. 22 boeren en 400 koeien leverden hun melk. In 1893 gefuseerd met wat later de Frico werd. Inderdaad, ook toen werd er al gefuseerd. Eind jaren ’50 werkten er 40 man personeel die de melk van 2000 koeien verwerken tot o.a. kaas en melkpoeder (9 miljoen liter per jaar). Begin ’70 is de fabriek gesloten en de melkverwerking verplaatst naar Tzum. De schoorsteen is rond 1990 afgebroken.
Vegende mannen en een heleboel kinderen voor de zuivelfabriek. Op de achtergrond een van de weinige auto’s uit die tijd.
“Westerend Achlum”. Soms staan er namen op oude kaarten die bijna niemand meer kent. Ook “Westend” en “Westeinde” komen als varianten voor. (kaart van fam. Anema)
Nogmaals dat stukje straat, nu dus onder de naam Westeinde. (kaart Erik)
Het Westeinde, een beetje onscherp, maar zolang er geen betere is doen we het ermee (kaart Pieter).
Aan de praat op het Westerend (kaart Erik)
Was op het droogrek en op de heg. (kaart Erik). De bomen zijn gekortwiekt. Het is aardig om op de kaarten ook de bomen te bekijken. Regelmatig zijn die geplant, gesnoeid, weer verdwenen en vervangen door nieuwe enzovoort. (kaart Erik)
Westeinde met achteraan een T-fordje of iets wat daar op lijkt.
Helemaal links een fabriekswoning, daarnaast de kerk, in het midden de Winkel van Sinkel van Pieter Miedema en rechts achteraan de smederij die eind jaren ’60 is dichtgegaan. Daar smeedde Schiltstra, ook wel “Baas Pruts” het ijzer. (kaart verstuurd in 1953)
De oostzijde van het Westeinde toen er nog water was.
Zou hij net even pauze hebben van zijn werk in de zuivelfabriek en thuis gaan eten? (kaart Pieter)
De Monnikenweg gezien vanaf de kant van de smederij, dus je kijkt het dorp uit richting Arum. De schoorsteen van de zuivelfabriek stond aan het begin van de vorige eeuw dichter aan de weg. De sloot links is gedempt, daar liggen nu de voortuinen van de huizen.
Dezelfde plek, maar vandaag is het er een stuk rustiger.
Nogmaals die hoek, en in de verte staat een groepje mensen te poseren.
De boerderij naast de gereformeerde kerk bestaat niet meer, deze is afgebroken rond de tijd dat de kaart werd verstuurd. (kaart verstuurd in 1938)
Er verschijnen auto’s in Achlum (kaart verstuurd in 1940)
Een paar jaar geleden viel in Achlum een folder in de deur om de bewoners te verleiden tot aanschaf van een boek met foto’s uit Friesland en daarin ook ons dorp. Uit de folder komen deze foto en een paar andere plaatjes.
Westeinde met een blik over het water in de richting van de voormalige smederij.
Hetzelfde stukje Westeinde. (kaart van Tresoar)
Vrachtvaarder met op de achtergrond het ketelhuis van de zuivelfabriek. De foto is gemaakt vanaf de plek waar nu het fietspad over de Ludingaweg loopt. Omdat er een bungalow is gebouwd is de fabriek vanaf deze kant tegenwoordig nog maar deels te zien. De bogen van het ketelhuis zijn inmiddels dichtgemetseld maar nog wel herkenbaar. Links tussen de kerk en de boerderij (afgebroken in de jaren ’30) staat nog een huisje voor de was.
Fabriek en Gereformeerde Kerk
Monnikenweg 56 (Foto: Roelie)